سیستم ایمنی

عنوان: ایمنی
________________________________________
فکر می کنید چند نوع سول B و چند نوع سلول T در بدن داریم ؟ ما دارای هزاران نوع لنفوسیت B در بدن خود هستیم وهمینطور هزاران نوع هم لنفوسیت T داریم . فکر میکنید چند نوع عامل بیگانه وجود دارد ؟ عاملی که در بدن بیگانه شناسایی شود را آنتی ژن می گویند . آنتی ژن به عبارت دیگر یک مولکول است که در بدن به عنوان عامل بیگانه شناسایی بشود و بتواند سیستم ایمنی ما را به واکنش وادارد . مولکولهای آنتی ژن چه جنسی دارند ؟ ممکن است پروتئینی یا پلی ساکاریدی ویا از جنس مخلوطی از این دو باشند . یک مولکول به تنهایی ممکن است خاصیت آنتی ژنی نداشته باشد،اما وقتی روی یک باکتری و یا ویروس و یا حتی روی یک پیکره غیر زنده مثلا یک مولکول خیلی درشت تر قرار بگیرد ، خاصیت آنتی ژنی پیدا می کند . مولکولهای روی غشای بیشتر میکروبها برای ما خاصیت آنتی ژنی دارند . یعنی میتوانند سیستم ایمنی ما را تحریک کنند . حال به این سوال پاسخ دهید :
چند نوع آنتی ژن ممکن است وجود داشته باشد ؟
طبیعی است که با توجه به ماهیت پروتئینی و یا پلی ساکاریدی آنتی ژنها از نظر شکل ظاهری هزاران نوع آنتی ژن می تواند وجود داشته باشد . پروتئین های بدن موجودات دیگر برای سیستم ایمنی ما بیگانه تلقی می شوند و در نتیجه به عنوان آنتی ژن تلقی می شوند .
جالب است که بدانید هر نوع آنتی ژنی که به بدن ما وارد شود ، بایک نوع لنفوسیت B و یک نوع لنفوسیت T خاص همان آنتی ژن برخورد خواهد کرد . این یکی از شاهکارهای آفرینش است که در سیتم ایمنی اختصاصی تجلی یافته است . ما لنفوسیت های متنوعی داریم . حتی برای آنتی ژنهایی که هنوز خلق نشده اند دارای لنفوسیت هایی هستیم که آنها را می تواندد شناسایی کنند .

لنفوسیت ها برای شناسایی آنتی ژنها دارای گیرنده های پروتئینی بر روی غشای خود هستند . این گیرنده ها از نظر شکل فضایی مکمل آنتی ژنها هستند و اگر با آنتی ژنی قفل و کلید شوند پس آن را شناسایی کرده اند . همانطور که هر قفلی را کلیدی است نتی ژنها هستند
، هر آنتی ژنی را یک گیرنده معینی است . گیرنده های روی لنفوسیت های BوT که اختصاص به یک نوع معین آنتی ژن دارند از نظر شکل محل اتصال با آنتی ژن یکسانند ولی از نظر کلی بدنه مولکولی با هم متفاوتند .

قفل وکلید شدن آنتی ژن و آنتی بادی

محل تولید لنفوسیت ها همگی در مغزقرمز استخوان و از همان سلولهای خونساز است . لیکن لنفوسیت ها در مغز استخوان به طور ابتدایی تولید می شوند و هنوز قادر به تشخیص آنتی ژن نیستند . اگر این قابلیت را بدست آورند ، در این صورت به آنها لنفوسیت بالغ می گوییم . مرحله بلوغ لنفوسیت ها با نصب گیرنده های پروتئینی بر روی آنها همراه است . این عمل برای لنفوسیت های B در مغز قرمز استخوان و برای لنفوسیت های T در غده تیموس انجام می شود . لنفوسیت های بالغ سلولهایی تخصص یافته اند .

دفاع اختصاصی شامل دو نوع ایمنی است :
ایمنی هومورال و ایمنی سلولار
ایمنی هومورال در خون اتفاق می افتد و با ترشح ماده پادتن از سلولهای B همراه است . هر لنفوسیت B قادر به ترشح پادتنی است که مثل گیرنده خود قادر به اتصال اختصاصی با آنتی ژن شناسایی شده است . پادتن ها بعد از ساخته شدن بوسیله سلولهای B در خون می ریزند و به طور طبیعی به آنتی ژنهای سطح میکروبها متصل می شوند . این اتصال کاملا اختصاصی است. مثلا پادتنهای ترشح شده بر علیه آنتی ژن وبا نمی تواند برعلیه آنتی ژنهای باکتری حصبه مورد استفاده قرار گیرد .
مراحل ایمنی هومورال به این شکل است :
1.برخورد آنتی ژن با لنفوسیت B مناسب

2.اتصال آنتی ژن با گیرنده آن لنفوسیت

3.تحریک لنفوسیت

4.تقسیم لنفوسیت به تعداد زیاد (ایجاد کلون

5.تعداد زیادی از این لنفوسیتهای B به سلولهای پلاسما یا پلاسموسیت تبدیل می شوند که قابلیت ترشحی دارد و پادتن ترشح می کند . تعداد کمی هم به سلول های خاطره ای تبیدل می شوند . سلولهای خاطره ای برای برخورد مجدد با همان آنتی ژن بکا رمی آیند . اگر بعد ها بر خورد مجددی با همان نوع آنتی ژن صورت بگیرد ، دراین صورت سولوهای خاطره با سرعت زیادی تحریم و سپس تقسیم و تبدیل به سلول پلاسما شده و مقدار زیادی پادتن تولید می کنند . این نوع پاسخ را پاسخ ایمینی ثانویه می گویند که سریعتر و شدیدتر و طول زمان ایمنی آن نیز طولانی تر است .

پادتن در بدن ما چه می کند ؟
پادتن با اتصال به آنتی ژنهای سطح میکروب ، عملا قابلیت آن را سلب میکند . این میکروب دیگر قادر به اتصال به سطوح وبه خصوص سلولهای دیگر نیست .

از طرفی چون پادتنها دارای دو سر اتصال می باشند ، پس می توانند دومیکروب را به هم متصل کنند . به این ترتیب با وساطت مولکولهای دیگر پادتن ، بیشتر میکروبها ابه هم وصال می شوند و حالا ماکرو فاژها می توانند این توده های میکروبی را راحت تر فاگوسیتوزکنند.
ایمنی سلولی چیست ؟
در ایمنی سلولی کار شناسایی بوسیله لنفوسیت های T انجام می شود . و پس از تحریک سلول T تعدادی سلول T خاطره برای پاسخ ایمنی ثانویه وتعداد زیادی هم سلول T دیگر تولید می شوند . سلولهای T ایجاد شده متنوعند . از جمله برخی از آنها از T کشنده یا قاتل نام دارند . این سلولها مستقیما به
1.سلولهای آلوده به ویرس
2.سلولهای سرطانی
حمله می کنند و آنها را می شکند . روش کار اینها با فاگو سیتوز نیست . سلولهای T پروتئین های آب گریزی به نام پرفورین(Perforin) تهیه و ترشح می کنند که به عنوان یک منفذ در غشای سلولهای مورد حمله قرار می گیرند .